Borçlar Hukuku

​

Borçlar hukuku özel bir hukuk dalıdır. Borçlar hukuku, tüzel kişilikler arasındaki borç ilişkisi düzenlemelerini sağlar ve hukuki dayanak yaratır. Borçlar hukuku alanına özel olarak dayanak oluşturan Borçlar Kanunu bulunmaktadır. Borçlar Kanunu, borçlar kanunu kapsamında değerlendirilen durumlar için kaynak niteliği taşır. Borçlar hukukunda borç ilişkisi iki taraflıdır. Bu iki taraf alacaklı ve borçlu olarak tanımlanır.

​

Bu hukukta borçlu olan taraf, alacaklıya karşı sorumludur. Borçlar hukuku bu sorumluluğun bir davranış biçimi halini hâlini almasını kontrol eder. Alacaklı, borçludan kendisine karşı olan sorumluluğunun gösterimini yani borcunun verilmesini bekler. Borçlar hukuku, hem borçlunun hakkını koruyarak hem de alıcının doğal taleplerini göz önüne alarak ikisi arasındaki ilişkiyi düzenler. Borçlunun hukuki sınırları ve alacaklının doğal talebi borçlar hukuku ile korunur.

​

Borçlar hukuku ile borç ilişkileri yasal olarak düzenlenir. Böylelikle alacaklı taraf da borçlu taraf da haklarını korurken sorumluluklarının da bilincinde olur. Borçlar hukuku ile yasaların borç konusundaki düzenlemeleri taraflar bazında uygulamaya konulur. Borçlar hukukunun tanımını bu bağlamda alacaklının ve borçlunun bağı olarak yapmak da mümkündür. Farklı alt dallara sahip borçlar hukuku temelinde alacaklı-borçlu ilişkisi üzerine kuruludur. Bu ilişki üzerinden alt dallara ayrılan farklı hukuk disiplinleri olsa da her biri alacaklı ile borçluyu temel alır.

​

​

Borcun Unsurları

​

Borçlar hukukunda temel konu olan borç belirli öğelere sahiptir. Bu öğeler bağlamına uygun olarak değerlendirilir ve tanımlanır. Öğelerin özellikleri, hakları ve sorumlulukları bulunmaktadır.

​

​

Borç​

​

Borç: Borçlar hukuku kapsamındaki ana öğe borç olarak ele alınır. Borçlar hukuku, borcu borçlunun sorumluluğunda olan, üstlenmesi gereken bir yükümlülük olarak tanımlar. Borçlar hukukunda ele alınan borç yalnızca para olarak ele alınmaz. Bu borç bir takas ya da ödünç durumu, bir işi yerine getirme ya da bir maddeyi teslim etme olarak da ele alınabilir.

​

​

Edim

​

Borçlar hukukunda edim borcun konusudur. Edim, pek çok biçimde olabilir. Para ya da maddi olan, maddi değeri bulunan şeyler edim olabileceği gibi ekonomik olarak değer taşımayan, maddi olmayan öğeler de edim olabilir.

​

​

Borçlu

​

Borçlu alacaklıya karşı sorumlu ve yükümlü bulunan taraftır. Borçlu, edim ne ise onun sorumluluğunu taşır ve borçlu edimi yerine getirmek ile yükümlü olur. Borçlu, borçlar kanununda veresiye işlem tarafı olarak da geçmektedir.

​

​

Alacaklı

Alacaklı borçludan sorumluluğunun karşılığını ve yükümlülüğünü yerine getirmesini bekleyen taraftır. Alasıya işlem tarafı olarak da nitelendirilen alacaklı, edimi talep eder. Ediminin yani verdiği borcun yükümlülüğünün yerine getirilmesini talep etmek alacaklının hukuki olarak hakkıdır.

​

​

Talep

 

Alıcının hukuki hakkıdır. Borcunu/ borcunun karşılığını istemek alasıyla işlem tarafı için yasalarla korunan bir haktır. En kısa tabiriyle talep “borcunu istemek”tir.

​

​

İfa

 

İfa kelime anlamı olarak yerine getirme sözcük grubunu karşılar. İfadan borçlu yani veresiye işlem tarafı sorumludur. Borçlunun sorumlu olduğu ifa, edimin yerine getirilmesini, borcun ödenmesini ifade eder. Borcun sona ermesi ifa ile olur. Borcun sona ermesi için ise ifada bir problem olmaması gerekir. İfada bir eksiklik ya da bir usulsüzlük durumunda borç sona ermez.

​

Bazı borç ilişkileri özel durumlara sahiptir. Borç bitse dahi borçluluk ilişkisinin sona ermediği borçlar hukuku konuları bulunmaktadır. Bunlara ev sahibi-kiracı ilişkisi örneği verilebilir.

​

​

Borcu Sona Erdiren İşlemler

​

Borçlar hukukunda borç ve borçlu ilişkisinin sürekli olmadığı durumlarda borcun bitimi ifa dışında da belirli durumlarla birlikte gerçekleşir. Borcun bitmesi için bu durumların eksiksiz ve legal olarak sağlanması gerekir. Aksi takdirde borç bitmez.

​

​

İbra​

​

 İbra bir vazgeçiş akdidir. Alacaklı ve borçlu tarafından imzalanacak olan ibra sözleşmesi ile alacaklı borcundan vazgeçtiğini söyleyerek borçlunun sorumluluk ve yükümlülüklerini kaldırır. 

​

​

Yenileme​

​

Borç yenileme işleminde yasal olarak ilerleyen borç durumu farklı bir borç yapılanması ile sonlandırılır.

​

​

Takas

​

Eski çağlardan bu yana süregelen takas yöntemi ile borç sonlandırılabilir. Takas beyanı yapıldığı takdirde yasal sürecin ardından borç sonlandırılır. Ancak takasın da yenilik doğurduğu unutulmamalıdır.

​

​

Zaman Aşımı​

​

Borçlar hukukunda bazı borçlar üzerinde zamanaşımı durumu işlemektedir. Genellikle tazminat sistemi içerisinde görülen zamanaşımı durumu ile borç belirli bir sürenin ardından yok hükmüne girer. Zamanaşımı işleminin süreci davaya bağlı olarak değişiklik gösterebilir.